Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) İşçi Sendikaları, Esnaf ve Sanatkar, Sivil Toplum Kuruluşları’ndan sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Veli Ağbaba, TBMM’de düzenlediği basın toplantısında pandemi döneminde çok büyük kriz yaşayan esnaf ve sanatkarların sorunları ve parti olarak çözüm önerilerini dile getirdi. BU YILIN İLK 6 AYINDA 35 BİN 965 İŞ YERİ KAPANDI Türkiye genelinde 1,9 milyon esnaf olduğunu belirten, CHP Genel Başkan Yardımcısı Veli Ağbaba, “Pandemi sürecinde bir esnafımızın ayrı ayrı onlarca derdi ve sorunu var. Türkiye’nin hangi bir iline gitsek esnafımızın derdini sorsak bin ah işitiyoruz. Esnafımız pandemi süreci ile birlikte kepenk kapatırken, iş yapamazken, borçlarını ödeyemezken, esnaflarımıza yönelik kalıcı çözümlerde ne yazık ki alınmamakta. Bu yılın ilk 6 ayında 35 bin 965 iş yeri kapanmış.Sadece haziran ayında 7 bin 222 iş yeri kepenklerini kapatmak zorunda kalmış.İş yapamadığı için satılığa çıkartılan iş yerlerinin sayısı %51 artmış Yani esnaflarımız açlıkla yoksullukla baş başa kalmış durumda” dedi.
ESNAF 40 YIL DEVLETİNE BAKTI, DEVLET 40 GÜN ESNAFA BAKAMADI Salgın sürecinde 3 ay boyunca kapalı kalan esnafların, birikmiş elektrik, su, doğalgaz faturaları ile SGK primleri dâhil tüm kredi borçlarını ödeyemediğinin altını çizen Ağbaba, “Biz CHP olarak dedik ki tüm bu borçların hepsini karşılıksız olarak devlet karşılasın ama esnafın bu borçları devlet tarafından karşılanmadı. Her bir esnafa 25 bin TL karşılığında % 4 faizle geri ödemeli borç verildi, biz CHP olarak ‘nasıl diğer ülkeler esnafına karşılıksız maddi yardımda bulunuyor Türkiye’de de esnafımıza karşılıksız maddi yardımda bulunulsun’ dedik ama ne yazık ki bu talepler karşılanmadı. Verdiğiniz 25 bin TL’lik kredilere bile borçları nedeniyle birçok esnafımız erişemedi. ‘Bu borçlar devlet tarafından karşılansın ve esnafımız bu kredilere faizsiz ve karşılıksız olarak erişsin’ dedik, iktidar tarafından esnafların ve bizlerin bu talebi de karşılanmadı. CHP olarak esnafımıza bu süreçte destek olmak amacıyla meclise işyeri kira ödemelerinde stopajın kaldırılması teklifi verdik ama iktidar bu teklifimizi gündeme dahi almadı. Yani kısacası Esnaf 40 yıl boyunca devletine vergi verirken devletinin yanında olurken devlette bu zor süreçte esnafının yanında olsun 40 günde devlet esnafına baksın derdine çare üretsin dedik. Ama ne yazık ki mevcut iktidar esnafının derdini çözmek yerine faizle para vermeye zaten borç içerisinde yüzen esnafı daha da fazla borçlandırmaya devam etti” ifadelerini kullandı.
KEPENK KAPATMIŞ ESNAFIN BORCUNUN ÜZERİNE FAİZ İŞLETİLEREK TEKRARDAN BORÇ BİNDİRİLDİ “Devlet yoğun bakımdaki esnafımıza kapsamlı tedavi yerine ağrı kesici vererek esnafımızı geçiştirmeye çalıştı” şeklinde konuşan CHP Genel Başkan Yardımcısı Veli Ağbaba; “Cumhurbaşkanı kararıyla, aralarında kahvehane ve kıraathane işletmecilerinin de olduğu yaklaşık 1 milyon esnafın 30 Eylül’e kadar Halkbank’a ödemesi gereken kredi borçları faiz işletilerek 3 ay ertelendi.Ertelenen taksit ve faizin yükü bir sonraki taksitlere yüklendi. Zaten bu süreçte iş yapamamış, kepenk kapatmış esnafın borcunun üzerine faiz işletilerek tekrardan borç bindirildi. Burada iktidar partisine çağrımız esnafın borçlarına faiz işletilmesin, esnafımızın tüm borçları devlet tarafından karşılansın. Corona Virüsü Pandemi döneminde İç işleri bakanlığının faaliyetlerini durduğu: Berberler, kuaförler, güzellik salonları- 504 bin kişi, Gündelikçi, temizlikçiler - 1 milyon kişi,Motorlu kurye çalışanı- 982 bin kişi,Şoför, servis esnafı- 600 bin şoför esnafı,İnşaat işçisi- 1,2 milyon,Sokak Çalışanları 6 milyon, 2 bin 716 Bar işletmesi, 2 bin 16 birahane işletmesi, 8 bin 470 Çalgılı müzikli lokanta ve kafe halen kapalı durumda”dedi.
SOKAĞA ÇIKMA YASAKLARI, YASAKLANAN FESTİVALLER, BAYRAMLAR, KUTLAMALAR… Normalleşmeye geçilmesine rağmen halen kapalı durumda olan iş yerlerinin olduğunu, devletin bu iş yerlerini görmezden geldiğini ve herhangi bir yardımda bulunmadığını kaydeden Ağbaba, “ Bu işletmelerde çalışan binlerce kişi işsiz ve gelirsiz durumda. İşletmelerin kira, su , elektrik ,vergi ve prim borçları birikmiş durumda. Devletin bu işletmelere çalışma izni vermediği gibi aynı zamanda bu işletmelere herhangi bir gelir desteği de sağlamamaktadır. Açılmasına müsaade edilmeyen bu iş yerlerinin kira, elektrik, su, doğalgaz, birikmiş Bağkur ve SSK ödemeleri, özel bankalara olan borçları devlet tarafından karşılanmalıdır.Korona krizi en ağır darbeyi sokak ekonomisine vurdu. Sokağa çıkma yasakları, yasaklanan festivaller, bayramlar, kutlamalar geçimini sokaklardan sağlayan ve özellikle özel günlerde yaptığı satışlardan para kazanan sokak esnafımızı açlığa mahkûm etti. Bu dönemde sokak çalışanlarına 1 kuruş destek verilmemiştir. Kriz nedeniyle hükümet tarafından açıklanan destek paketleri ve yapılan yardımlar ne küçük esnafa ne de sokaklarda tamamen kayıtsız ve güvencesiz çalışan sokak esnaflarına yaradı, sadece saraya yakın holdinglerin daha da zenginleşmesine sebep oldu.”şeklinde konuştu.
CHP Genel Başkan Yardımcısı ve Malatya Milletvekili Veli Ağbaba sektörel bazda kriz içinde yer alan esnafları da değerlendirdiği konuşmasında, kahveciler, kırtasiyeciler,okul servisleri ve okul kantini işleten esnafın sorunlarını ele aldı.
130 BİN KAHVE VE KIRAATHANE İŞLETMECİSİ ,400 YÜZ BİNE YAKIN ÇALIŞAN İŞSİZ VE GELİRSİZ KALDI Ağbaba, Türkiye’de 130 bine yakın kahve, kıraathane ve çay ocağı işletmesi olduğunu, bu işletmelerde çoğu gündelik yevmiyelerle çalışmak üzere 400 bine yakın kişinin ekmek yediğini, ancak bu işletmelerin 16 Mart tarihinde yayımlanan içişleri bakanlığının genelgesi ile 1 Hazirana kadar kepenk kapattıklarını kaydetti.Bu süreçte 130 bin kahve ve kıraathane işletmecisi ve 400 yüz bine yakın çalışanın işsiz ve gelirsiz kaldığını kaydeden Veli Ağbaba, “ Salgın sürecinde 3 ay boyunca kapalı kalan kahveci ve kıraathaneciler diğer esnaflar gibi birikmiş elektrik, su, doğalgaz faturaları ile SGK primleri dâhil tüm kredi borçlarını ödeyemediler. Normalleşme süreci ile birlikte kahvecilerimiz dükkânlarını tekrar açtılar ama sorunları şuan için halen devam etmektedir. Türkiye genelinde bütün iş yerleri normalleşmişken kahvehanelerde okey, tavla, oyun kâğıdı oynatılmamaktadır. Kahvehanelerde oyunların serbest bırakılması kahvehane esnafının en önemli talepleri arasındadır.Kahvecilerimiz diyor ki biz gerekli hijyen ve sağlık koşullarını sağlamakla yükümlüyüz ve en azından oyunların oynanmasına gerekli hijyen koşullarını sağladığımız sürece izin verilsin diyor. Kahvecilerimizin bu taleplerini de bir kez daha bizde dile getirmek istiyoruz. “dedi.
KIRTASİYE ESNAFI, KANTİNCİLER VE OKUL SERVİS İŞLETMECİLERİ ZOR GÜNLER GEÇİRMEKTEDİR Covid-19 nedeniyle 6 aydır eğitim ve öğretime ara verildiğinin altını çizen CHP Genel Başkan Yardımcısı Veli Ağbaba, “31 Ağustos’ta başlanacağı ilan edilen yüz yüze eğitim ve öğretim sezonu daha sonra 21 Eylül tarihine ertelendi. Okulların kapalı kaldığı süre içerisinde kırtasiye esnafı, kantinciler ve okul servis işletmecileri zor günler geçirmektedir. Okulların açılması ile ilgili yaşanan belirsizlikler bu üç sektörü olumsuz etkilemekte, hem esnafın ve hem de bu sektörlerde çalışanların mağduriyetleri artarak devam etmektedir” şeklinde konuştu.
EN AZ 20 BİN KİTAP VE KIRTASİYECİ ESNAFI DESTEK BEKLEMEKTEDİR. Türkiye genelinde yaklaşık en az 20 bin kitap ve kırtasiyeci esnafının destek beklediğini vurgulayan Ağbaba, “Kırtasiyeciler stokladıkları ürünü satamadıkları halde ödemelerinin vadesi geldi. Vergi, kira, kredi geri ödemeleri de kırtasiyecileri zor durumda bırakmaktadır. Sektöre yönelik acil tedbirler alınmazsa kitap ve kırtasiyeciler tükenme noktasına gelebilir.Kırtasiyeciler işyerlerini açtılar ama şu an iş yapamamaktadırlar ve dolayısıyla kazanç sağlayamıyorlar.Devlet kırtasiye sektörüne sıfır faizli, uzun vadeli kredi ve destekler vermelidir.Ayrıca bir çağrımızda şudur; yurttaşlarımızın bu süreçte kırtasiye esnafını desteklemelidir. ‘Kitap ve kırtasiyeci esnafı zor durumdadır. Esnaf ve sanatkârlar bu toplumun kara gün dostudur. Okul alışverişlerimizi mahalle kırtasiyecilerimizden yaparak esnafımıza bu zor günlerinde destek olalım.”ifadelerini kullandı.
DEVLET 1 YIL SÜREYLE OKUL KANTİNLERİNDEN KİRA ALMAMALIDIR “Bu süreçte destek bekleyen bir diğer işletmelerimiz ise okul kantinleridir” diyen Ağbaba, “Devlet okulları, özel okullar, üniversiteler ve yurtlar olmak üzere en az 300 bine yakın kişi bu sektörden geçimini sağlamakta, ekmek parasını kazanmaktadır. Kantinci esnafımız 6 aydır iş yapamamakta ve geçimini sağlayamamaktadır. Bu işletmelerimiz devletin verdiği 25 biner liralık kredilerinden yararlanamadığı gibi Milli Eğitim Bakanlığı tarafından da herhangi bir destek alamamıştır.Kantinciler şu an salgın nedeniyle biriken iş yeri ve ev kirasını, elektrik, su, doğalgaz, vergi, işçi ücreti, BAĞ-KUR, SGK ve diğer borçlarını ödeyemez durumdadır. Kantin kiralarına 1 yıl süreyle artış yapılmaması ve kira indirimine gidilmesi taleplerine rağmen bazı kantin kiralarında yüzde 100'ün üzerinde fahiş kira artışları yapılmıştır. Kantinci esnafının ayakta kalması için 1 yıl süreyle devlet, okul kantinlerinden kira almamalıdır.”dedi.
OKUL SERVİSLERİ MART AYINDAN BERİ KONTAK KAPATTI Covid-19 salgını nedeniyle alınan tedbirlerin başladığı Mart ayından bu yana okul servislerinin kontaklarını kapattığını,binlerce kişinin bir anda işsiz kaldığını kaydeden CHP’li Ağbaba, “Türkiye’de okul servis taşımacılığı yapan 200 bini aşkın servisçi bulunmaktadır.Her serviste en az 1 servis rehber görevlisinin ve 1 şoförün çalıştığı düşünüldüğünde bu sektörde en az 400 bin kişi istihdam edilmektedir.Servisçi esnafı onların yanlarında çalışan şoförler ile yardımcı personellerin 6 aydır süren mağduriyetlerinin uzaması bu kesimi daha çok mağdur etmektedir. Servisçi esnafımız araç sigortasını, vergisini, vize, BAĞ-KUR ve SSK ödemelerini ödeyemez durumdadır. 31 Ağustos tarihi olarak duyurulan daha sonra 21 Eylül tarihine ertelenen yüz yüze eğitimin başlangıcı için Milli Eğitim Bakanlığı tarafından yapılan taşımalı eğitim ihalelerine giren servisçiler bir de teminat mektubu vermişlerdir. Servisçiler şu anda çalışmamaktadırlar ve bankalara teminat için faiz ödemektedirler. Servis işletmecilerinden ihale için alınan teminat mektupları iptal edilmelidir. Kredi ile yeni servis aracı alan ve borçlarını ödeyemeyen servisçilere acilen devlet bankaları faizsiz yeni kredi vererek özel bankalara olan borçlar kapatılmalıdır.”şeklinde konuştu.
ESNAFLIK KÜLTÜRÜ BİR TOPLUMSAL DAYANIŞMA VE YARDIMLAŞMA KÜLTÜRÜDÜR CHP Esnaflardan sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Veli Ağbaba, basın toplantısının sonunda CHP olarak esnaflara verilmesini istedikleri destekleri sıraladı. Ağbaba, “Esnaflarımız sanatkârlarımız kendi kültürümüzün olmazsa olmazıdır. Esnafımıza ve sanatkârımıza destek verilmesi ve güçlenmesi hepimizin önceliği olmalıdır. Esnaflarımız hepimizin kara gün dostudur. Kimi zaman cebimizde ekmek parası dahi olmadığı zamanlar, evimize ekmeğimizi çocuğumuza bir paket sütü esnaflarımız sayesinde götürmüş oluruz. Esnaflık kültürü aynı zamanda bir toplumsal dayanışma ve yardımlaşma kültürüdür.Esnaflarımız hepimiz için güler yüzlülüğün, sıcak sohbetin ve samimiyetin timsalidir. Bu zor günlerde esnaflarımızın yanında olmak, sorunlarına çare üretmek hepimizin görevidir.Cumhuriyet Halk Partisi olarak bugüne kadar esnaflarımızın sorunlarını ve taleplerini her yerde dile getirdik getirmeye de devam edeceğiz.”dedi.
CHP’nin esnafların sorunlarının çözümü için önerileri; Esnafın; Birikmiş kira, doğalgaz, elektrik ve su fatura borçları devlet tarafından karşılanmalıdır.
Esnafımızın BAĞ-KUR ve SSK ödemeleri devlet tarafından karşılanmalıdır.
Esnaflarımıza faizle kredi değil karşılıksız nakdi destek sağlanmalıdır.
İşyeri kira ödemelerindeki stopaj vergilerini kaldırılmalıdır.
Bu dönemde esnaflardan aldığınız ilan, reklam vergisi kaldırılmalıdır.
Gelir kaybı yaşayan toplu taşımacılık sektöründeki esnafın vergisiz ve düşük bedelle yakıt alabilmesi sağlanmalıdır.
Esnafa sicil affı getirilmelidir.
(Basın toplantısı sonunda bir gazetecinin yönelttiği soru üzerine Veli Ağbaba, Trump’ın reklam kampanyasına ilişkin açıklama yaptı.)
TRUMP’IN AÇIKLAMASINI CHP SÖZCÜLERİ SÖYLEMİŞ OLSAYDI, BİR TARAFTAN SÖZCÜSÜ, BİR TARAFTAN İLETİŞİM BAŞKANI, BİR TARAFTAN CUMHURBAŞKANI, “EY KILIÇDAROĞLU” DEMEYE BAŞLARDI.
Trump’ın açıklaması bir gerçeği su yüzüne çıkarmıştır. Biz, CHP olarak, yargının bağımsız olmadığını, yargının bir elden yönetildiğini söylüyorduk; bu durum Trump eliyle de tescillenmiş oldu. Bu söylem, Türkiye’nin bir çadır devleti olduğunu ve ülkede hukukun olmadığını doğrulamış oldu. Her ortamda herkese cevap verenler bu konuda sessiz kalıyorlar. Örneğin bu konuyu CHP Genel Başkanı, CHP sözcüleri söylemiş olsaydı, bir taraftan sözcüsü, bir taraftan iletişim başkanı, bir taraftan cumhurbaşkanı, “Ey Kılıçdaroğlu” demeye başlardı. Ama görüyoruz ki, Trump’ın ifadesiyle “Erdoğan’a talimat verdim, o da Rahip Brunson’u bıraktı” ifadesi kimseyi rahatsız etmiyor. Türkiye’de kimin cezaevine gireceğine Erdoğan, kimin çıkacağına da maalesef başka ülkelerin liderleri karar veriyor. Bunu daha önce Almanya’da gördük; haksızca tutuklanan Deniz Yücel’in serbest bırakılmadığını hepimiz hatırlıyoruz. “Bu ten bu bedende olduğu sürece bu rahip buradan çıkmayacak” olayını da gördük. Fransız gazetecilerin serbest bırakılmasında da bunları yaşadık. Türkiye, maalesef bir hukuk devleti olmaktan uzaklaşmış, Saray’ın emriyle yönetilen bir ülke durumuna düşmüştür. Trump’ın açıklamaları Türkiye’de yaşayan herkes açısından bir utançtır. Bundan utanç duymayan tek siyasi anlayış da AKP’dir.